Napalm Kızı Kim Phuc'un Fotoğrafının Anlamı
14.12.2016 tarihinde Zülfü Livaneli'nin 50. Sanat Yılı için Sarıyer Belediyesi'nce düzenlenen sempozyuma katılan Kim Phuc, Zülfü Livaneli'ye şu fotoğrafı hediye etti:
Üstteki fotoğraf ve ilustrayon Kim Phuc'un arkadaşı Anna Bayin'a; alttaki fotoğraf da Associated Press (AP) fotoğrafçısı Nick Ut'a ait. Üstteki fotoğraftaki bebek Kim'in bebeği. Alttaki fotoğraf zaten pek çok kişinin aşina olduğu, 1972'de Vietnam Savaşı'nın bitmesine zemin hazırlayan "The Terror of War" olarak bilinen fotoğraf.
Alttaki fotoğrafta, çıplak ve kollarını açarak öne doğru gelen kız çocuğu, Kim Phuc. Kim'in arkasında sol tarafta, arkasına doğru bakan küçük erkek çocuğu ise Kim'in kardeşi. Sağda el ele koşan biri kız diğer erkek iki çocuk ise Kim'in kuzenleri. Fotoğraf, napalm bombasının köylerine düşmesinin hemen ardından henüz çocukların vücudundaki yanıklar tazeyken çekilmiş. Fotoğraftaki terörizmi hissetmemek mümkün değil. Nazım 1972 yılında sağ olsaydı bu fotoğrafın üzerine en az Hiroşima / Kız Çocuğu isimli şiiri kadar etkileyici bir şiir daha yazardı.
Anne Bayin üstteki fotoğrafı çekip alttaki ünlü fotoğrafla birlikte etkileyici bir mizansen yaratmış. Savaş'ın fotoğrafı Kim'in sırtına yerleştirilmiş, yani savaş artık geçmişte kalmış. Ancak savaşın izleri Kim'in sırtında hala belirgin bir şekilde görünüyor ve asla yok olmayacak. Yanık izleri aslında tüm dünyada savaşın yarattığı tahribatı imgelemekte. Kim'in bebeği ise geleceği anlatıyor. Nitekim fark edeceksiniz bebeğin yüzünü görmüyoruz. Savaşın Kim'in vücudunda yarattığı izler bebeğin vücudunda yok. Ancak annesi bebeğin minik kulağına bir şeyler fısıldıyor. Kim'in gülümseyen dudaklarında umudu görmek mümkün. Kim bebeğine, savaşın unutmamasını ama geleceğe umutla bakmasını söylüyor. Kim her şeye rağmen mutlu, adeta geçmişi unutamayız ancak geleceği güzelleştirebiliriz demekte bebeğine. Fotoğraftaki bir ufak ayrıntı da bebek ve Kim'in omuzları ile Kim'in çenesi ve bebeğin minik kulağı arasında kalan alanda kalp şeklinde oluşan gölge. Bu da Kim ile bebek arasındaki tek bağın savaş vs. değil ancak sevgi olabileceğini anlatıyor.
Bu fotoğrafa bakınca özetle üç şey görüyoruz.
Birincisi savaş hayatımızı mahvedemez.
İkincisi savaş umutlarımızı yok edemez.
Üçüncüsü de geleceğimizi alt üst edemez.
Anne Bayin bu çalışma ile savaşın çaresizliği karşısında umudun ve sevginin gücünün galip gelebileceğini anlatıyor.
***
KIM PHUC KİMDİR?
1963 yılında, Saygon'un kuzeyinde bir köyde doğan Vietnam vatandaşı. 1972'de dünyanın gözünü Vietnam Savaşı'na çeviren ünlü fotoğraftaki kızdır.
Kim Phuc, Vietnam Savaşı sırasında köyü bombalandıktan sonra 14 ay hastanede kaldı. Vücudunun yarısından fazlasında üçüncü derecede yanık vardı ve doktorlar yaşayacağını sanmıyordu. Çenesi ile göğsü birbirine kaynamıştı ve sol eli kemiğe kadar yanmıştı. San Francisco'dan Dr. Mark Gorney küçük kızı kurtarmaya çalışıyordu. Doktor olmaya karar veren Kim iki yıl sonra köyüne döndü.
1982 yılında tıp eğitimi görürken, 'fotoğraftaki kızı' bulmak isteyen Hollandalı bir gazetecinin isteği üzerine Vietnam yetkilileri Kim'i buldu. Vietnam hükümetinin isteğiyle tıp öğrenimini yarıda bıraktı. 'Savaşın simgesi' olarak hükümetin daha fazla işine yarayacaktı. Nihayet 1986'da, Vietnam yetkililerin gözetimi altında, Küba'da eğitimini sürdürmesine izin verildi. Ancak sağlık sorunları nedeniyle eğitimini tamamlayamadı. Küba'da tanıştığı Bui Huy Toan ile 1992'de evlendi.
2003 yılında Newfoundland, Gander'de, havaalanında yakıt almakta olan Moskova-Küba seferini yapan uçaktan inerek kocasıyla birlikte Kanada'ya sığınmak istediğini söyledi. Kanada'da yaşayan Kim, özellikle savaş kurbanlarına hoşgörü, barış mesajları iletme misyonu üstlenmiştir. 1994'ten bu yana UNESCO iyi niyet elçisidir.
Durmuş CEVLAN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder