Bugün Kitaplardan Milan Kundera, Jacques ile Efendisi - Cemile Özyakan

 Bugün Kitaplardan Milan Kundera, Jacques ile Efendisi

Milan Kundera’nın Denis Diderot anısına yazdığı bir oyun bu. Diderot’nun yapıtı Kaderci Jacques ve Efendisi’ndeki karakterleri kullanarak yazdığı bu üç perdelik oyun birçok açıdan etkileyici ve yenilikçi.

Sahne, geride duran bir platform ve ön kısım olmak üzere ikiye ayrılmış. Ön kısım şimdiki zaman. Jacques ile Efendisi şimdiki zamanda konuşurken, yaşamış oldukları ve anlattıkları olaylar arkadaki platformda sahnelenir. Günümüz karakterleri arasına birinci perdenin altıncı sahnesinde Hancı Kadın ve sonlara doğru Şövalye Saint-Ouen katılır. Hikâyelerini anlatan Jacques, Efendisi ve Hancı kadın “flashback” platformuna geçiverip, bizzat olayların içinde yer alırken günümüz karakterleriyle diyaloglarından geri kalmazlar.

Zaman ve mekân geçişleriyle ilerleyen bu oyunda, hikâyeler arasında bir çaprazlık bulunur. İşler bunun da ötesine geçer, karakterlerimiz kendilerini yeniden yazana da laf yetiştirirler. Romanın karakterlerini, yani kendilerini yazan kimdir? Yoksa kötü bir şair midir kendilerini yaratan? Neden ilk metinde olduğu gibi onların altına bir at vermemiştir de onları öylece sahnede yürütüp durmaktadır...

Bir romanın, sonra da bir oyunun karakterleri olduklarını bildikleri gibi, sahnede olduklarının da farkındalardır ve seyirci hakkında da konuşurlar.

Milan Kundera önsözde oyunun bir uyarlama olmadığını belirttiği gibi, bunu yapanlarla ilgili fikrini de sert bir şekilde, Jacques’in efendisinin sözleriyle açıklar.

Üç farklı aşk öyküsünü misafir eden bu üç perdelik oyun, Kundera’nın da söylediği gibi bir hayranlığın eseridir ve bence en çok biçimsel özgünlüğüyle şaşırtan bir komedidir.

Cemile Özyakan

cemileozyakan@gmail.com

Can Yayınları

Çeviri: Ayberk Erkay

Tür: Oyun