Kültür Sorunu - Zülfü Livaneli

Kültür Sorunu

Her ülkede sanatın ve bilimin üzerine oturduğu bir ortak temel, o ülkeye özgü bir düşünme ve davranma biçimim vardır. Türk üniversitelerinin, bilim insanlarının, çeşitli dallardaki sanatçıların, ekonomistlerin vs. üzerinde gelişip boy atacağı temel nedir? Bize ait olan ve hiçbirinden vazgeçemeyeceğimiz Doğulu ve Batılı kimliklerimizi buluşturduğumuz, yerli bir sentez var mı?

Günümüz Türkiye’sini en iyi tanımlayabilecek anahtar sözcük “değişim”dir. Bu değişim sürecine, kültürel kimliğini tanımlamış, tarihinden gelen çeşitli, değişik öğeleri bir ulusal kimlikte buluşturmuş olarak mı giriyoruz?

Bunun yerine, her birinin ötekini yok etmeye çalıştığı Doğu, Batı, Levanten, Kürt, Laz, Egeli, Müslüman, ateist, Alevi, Sünni, Amerikancı, Ortadoğucu, asker, sivil kör dövüşü mü yaşıyoruz?

Bu, kültür alanında bir iç savaş anlamına gelmez mi?

***

Düşünce kültürden türer. Kültürün beslediği düşünce ise üretime dönüşür. Gelişmiş ülkelerin sadece tüketimini, teknolojik seviyesini ve refahını görmek, meyvelere gözünü dikerek ağacı görmemek demektir. Ağaç kültürdür.

Ve kültür yarım yamalak eğitim verilen okullardan alınan bir belge değil, bir halkın tarihini kapsayan ve o halkın insanlık tarihi içindeki yerini belirleyen varoluş biçimidir.

Temel eğitimi bitiren çocuklarımız uygarlığın belki de ilk koşulu olan şiddetten uzak durmayı, başka insanlara saygı göstermeyi, doğayı sevmeyi becerebiliyorlar mı? Yoksa iş olsun diye bitirilen okullardan, kültür ve eğitim düşmanı hoyrat, kaba gençler mi yetişiyor?

***

Biliyorum, ilk duyduğunuzda kulağa hiç de doğru gelmiyor. “Türkiye’nin en büyük sorunu kültürdür. Diğer bütün dertler buradan kaynaklanıyor” dediğiniz zaman insanların çoğu inanmak istemiyor buna.

Ne kadar görmezden gelirsek gelelim, bu kültür yozlaşması bir gün aynayı yüzümüze tutacak!

Şiddet eğilimi taşıyan gençlerin içinde yaşadığı ortamı düşünün: Küçük yaştan başlayan sen erkeksin, sen yiğitsin, hadi göster oğlum pipini, hadi bir küfür et amcana sapıklıkları, kadınlara marazi bir tutku ve öfke karışımıyla bakan yaban bir erkek dünyası, nezakete, insancıllığa, kültüre hiç önem vermeyen, hatta bu değerleri aşağılayan nihilist bir ortam.

Peki bu gençlerin hangi manevi çeşmelerden su içtiğini hiç merak ettiniz mi? Ben adım gibi eminim; bu gençlerin ne okuduğunu, hangi TV programlarını izlediklerini ve en büyük kültür referansları olarak hangi tür müzik dinlediklerini adım gibi biliyorum.

Rüzgar eken fırtına biçiyor.

Zülfü Livaneli