Katılımcı: Hilal Çetinkaya
Tarih: 19.02.2018
Kitap: Gözüyle Kartal
Avlayan Yazar Yaşar Kemal
Ve evet bir dostluk ancak bu denli güzel şekilde
ölümsüzleştirilebilirdi. Sevdiğim iki yazar aynı kitapta buluşmuştu. Anılar,
edebiyat üzerine yapılan sohbetler, hayat karşısında verilen ortak mücadeleler,
birlikte söylenen türküler yol olup uzamış, Livaneli’nin kaleminden çıkanlar
ile bize gelmişti.
Yaşar Kemal halktan, doğadan aldığını işleyen ve onu adeta resim
çizer gibi kendine has üslubu ve dili ile tekrar halka sunan bir yazar. Bunu da
öyle bir sadelikle, saflıkla ve sahicilikle yapar ki okunan her kitabında
farklı bir tat bırakır hafızalarda. Bir kitabına bile yolu düşen varsa bu etkiyi
hissetmiştir mutlaka. Kullandığı deyimler, atasözleri ve yerel ağız canlılık
katar anlatılanlara. Hayatı romanlara, romanı hayata aktarır. İnsanın acısını, sevincini,
çaresizliğini, acımasızlığını, yalnızlığını, doğayla iletişimini, onu insan
yapan erdemleri, sevgiyi, barışı, gözlemlerini duyu organlarının adeta son
gücünü kullanarak anlatır.
Livaneli de dostunu anlatırken bu duyguya çok güzel tercüman olmuş:
“Hayatı en ufak kıpırtısına kadar seziyor.”
(syf.66) diyor ve ekliyor; “Onun eserlerindeki ayırt edici özelliğin;
insan acılarını anlatırken dram değil, trajedi yaratması olduğunu düşünürüm. Bu
boyut onu birçok yazarımızdan ayırır. Çünkü dramın ulaşacağı nokta, insanların
çektiği acılara üzülmemize, yüreğimizin onlarla birlikte kanamasına, yani acındırmaya
evrilir. Trajedi ise aynı olayları anlatırken, acındırma ögesine başvurmaz,
trajik olana ulaşır; bizi olayların zamanından ve mekanından koparıp insan
soyunun yeryüzündeki serüvenini düşünmeye ve hissetmeye zorlayan bir arınmadır.
… Onun romanlarında, hikayelerinde derin bir duyarlılık vardır, duygusallığın
ise zerresi yoktur.” (syf.24) İşte tam da bu kadar güzel dile
gelebilirdi Yaşar Kemal'in anlatışındaki, ayrıntılarındaki ustalık.
Livaneli sadece edebiyatına değinmiyor Yaşar Kemal’in. Birlikte
geçirdiği zamanları, onun dik duruşunu, ileri görüşlülüğünü de paylaşıyor
bizimle. Bir yanda İsveç’te parasızlık yıllarında girdikleri mağazada Yaşar
Kemal’in renkli renkli sabunları sepete doldurmasıyla sabunları sevme sebebini
öğrenirken yüzünüzde ufak bir tebessüm beliriyor. Yer Demir Gök Bakır’ın
başarısını okuyunca siz de kendinizi onların mutluluklarına eşlik eder halde
buluyorsunuz. Bir yanda da 70’lerdeki Türkiye’ye şahitlik ederken
iki dostun direnişini ‘Seni yalnız bırakmayacağım' diye söz veren
vefakarlıkla görüyorsunuz. Bazen sevinip bazen hüzünleniyorsunuz.
Kitabın son bölümünde ise paylaşılan yazılar ve fotoğraflarla bir
kez daha canlanıyor birlikte geçirilen kırk dört yıllık hayat. Yaşar Kemal’i
sonsuzluğa uğurlarken son kez bir dostunun ağzından dinliyorsunuz yaşanan acı
ve tatlı günleri. Livaneli, Yaşar Kemal’in ‘kültür çölünde bir nehir’ olduğunu
gösteriyor adeta bizlere.
Bugün ben de Yaşar Kemal hakkında yazılan olumsuz sözleri bir kenara
bırakarak onun edebi yönünü, romanlarda anlattığı insanı insan olarak sevmenin
gerekliliğini, doğayı anlatılarına sözlük olarak kullanışını önemserim.
Kitaplarında Anadolu insanının çektiği sefaleti, aşması gereken engellerle dolu
yaşamını, mücadelesini dinlerim o insanların kendi ağızlarından. Bütün o
sıkıntılara rağmen umudunu yitirmemesini, sağlam durması gerektiğini öğrenirim.
İyiye, güzele dair ne varsa bir kez daha onun adına hatırlamak, hatırlatmak
için ’Karanlıkla aydınlık arasına kesin bir çizgi çizerek’ sözü
ışığın türkücüsüne bırakırım:
‘Bugünkü bu gelip geçici duruma bakıp umutsuzluğa düşmenin bir
gereği yok’ (Sevmek, sevinmek, iyi şeyler üstüne)
“Benim kitaplarımı okuyan katil olmasın, savaş düşmanı olsun. İki,
insanın insanı sömürmesine karşı çıksın. Kimse kimseyi aşağılayamasın.
"Benim kitaplarımı okuyanlar bilsinler ki, bir kültürü yok edenlerin kendi
kültürleri, insanlıkları ellerinden uçmuş gitmiştir.
"Benim kitaplarımı okuyanlar yoksullarla birlik olsunlar, yoksulluk bütün
insanlığın utancıdır. Benim kitaplarımı okuyanlar cümle kötülüklerden
arınsınlar."
Hilal Çetinkaya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder